فردین مصطفایی روزنامه نگار
۱۷مرداد بعنوان “روز خبرنگار ” نامگذاری شده است. با عنایت به جایگاه خبرنگار و فعالیت های اطلاع رسانی در مناسبات ملی و بین المللی، مروری بر اهمیت موضوع، شناخت چالش های فرارو و ارائه چشم اندازهای مناسب در این راستا ضروریست:
در نظام نوین جهانی، ما در حال عبور از عصر “اطلاعات و رسانه ها” به سوی عصر “فرا اطلاعات” هستیم؛ امروزه جامعه‌ای توسعه یافته تلقی می‌شود که بتواند در کنار توسعه شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی مانند درآمد سرانه، توزیع ناخالص ملی و نرخ مرگ و میر، بر معیار آموزش و اطلاعات و در حقیقت عنصر دانایی محوری در مباحث توسعه اهتمام ورزد. به عقیده صاحبنظران، ارتباطات توسعه به معنی افزایش سطح مردم سالاری اقتصاد (اشتغال مولد)، مردم سالاری سیاسی (دسترسی و مشارکت همگانی)، مردم سالاری اجتماعی (گسترش فرصت ها و مهارت های ارتباطی) و مردم سالاری فرهنگی (تکثر و خلاقیت گرایی)می باشد.
رسانه ها زبان گویا و صدای رسای مردم، رکن چهارم دموکراسی، دیده بان نظارتی و مدافع حقوق عمومی هستند. وسایل نوین ارتباط جمعی با تولید و توزیع مطلوب اطلاعات، نقش زیادی در بالا بردن آگاهی‌های گوناگون و ضروری به عهده می‌گیرند و جامعه را در نیل به تعالی و ترقی همه جانبه یاری می‌کنند. لذا تلاش در جهت مطالبه گری مردمی، برجسته سازی اقدامات مثبت و معطوف به توسعه و خیر عمومی در جامعه، اطلاع رسانی مبتکرانه و افشاگری در مورد سوءکارکردها و ناقضان حقوق شهروندی، کنشگری جامع و پویا، تقویت مناسبات مدنی و… توسط رسانه ها امری ضروریست.
خبرنگاران و روزنامه نگاران از عناصر اصلی و مهم فعالیت های رسانه ای و از مهره های اساسی و کلیدی مقوله ارتباطات بوده که با اتخاذ راهبردها و تاکتیک های مختلف خبری و تحلیلی در تحولات جامعه و شکل گیری افکار عمومی جامعه نقش ویژه ای ایفا می کنند، لذا باید اهالی رسانه افق ها و چشم اندازهای خاصی برای نقش آفرینی مطلوب در این عرصه ها برای خود ترسیم و از افتادن در مسیر روزمرگی جلوگیری کنند.
آگاهی بخشی و اطلاع رسانی، تنویر افکار عمومی، طرح و پیگیری مطالبات مردم، انعکاس مشکلات و نارسایی ها، ارائه راهکار و راهبردهای برای توسعه جامعه و رفاه مردم، نظارت بر نهادهای عمومی و دولتی، شناساندن و اطلاع رسانی در مورد توانمندی ها و پتانسیل های جامعه، فرهنگ سازی و انتقال میراث فرهنگی، آموزش، جریان سازی، حضور فعال در عرصه های قدرت نرم و دیپلماسی رسانه ای و عمومی و… بخشی از رسالت و مسولیت های اجتماعی و فرهنگی خبرنگاران رسانه های جمعی است که لازمست آن را با رعایت اصول اخلاقی، تخصصی، بی طرفی و ترجیح منافع عمومی جامعه بر منافع گروه های خاص ایفا نمایند. داشتن اطلاعات، قدرت درک، تحلیل، مسئله شناسی، آینده پژوهی، پیش بینی حوادث و مهمتر از همه صداقت از دیگر مسائل اساسی در این حرفه بشمار می رود.
نبود حداقل امکانات و تجهیزات، برخورداری کم از حمایت های معنوی و مادی، مشخص نبودن بیمه خبرنگاران، نبود امنیت حرفه ای شغلی، نبود اتحادیه ها صنفی و مدنی فراگیر در عرصه رسانه و خبرنگاری، عدم تعامل و اعتقاد لازم در میان مسئولان و مدیران سطوح مختلف جامعه (دولتی و خصوصی) نسبت به جایگاه خبرنگاران، حساسيت و پيچيدگي امر اطلاع رساني و… از مشکلات و چالش های فرواروی خبرنگاران و فعالیت های رسانه ای می باشد
همچنین نباید از نظر دور داشت تکرار اخبار یکسان توسط رسانه های مختلف، کمرنگ شدن تحلیل های علمی در انتشار مطالب، بروز نبودن اطلاعات و فقدان آموزش های تخصصی از آسیب های جامعه رسانه و خبرنگاران است که باید آن را مدنظر داشته باشند.
برای غلبه برای مشکلات فرارو، تدوین دکترین و استراتژی های جامع اطلاع رسانی و نظام خبری، تدوین منشور حرفه ای خبرنگاری، بهره مندي از فناوري پيشرفته، “برخورداري از سرمايه انساني متخصص و توانمند در عرصه خبرنگاری و روزنامه نگاری خبری و تحلیلی”، “ضرورت آموزش جامع و شناخت روش ها وابزارهاي نوين در رابطه با اطلاع رساني”، ارتقای دانش حرفه ای خبرنگاران، تضمین شغلی و تبدیل وضعیت کارمزدی آنان، اجرایی نمودن لایحه گردش آزاد اطلاعات، توسعه فضای نقد و پاسخگویی در جامعه بجای رمقابله و تضعیف رسانه ها و… ضروریست تا خبرنگاران بتوانند نقش ویژه و اساسی خود را بعنوان دیده بان عمومی و سفیران آگاهی در جامعه ایفا نمایند.
در پایان، روز خبرنگار را به همه خبرنگاران و روزنامه نگاران، صاحبان اندیشه و قلم و تلاشگران عرصه اطلاع رساني تبریک و تهنیت عرض می نمایم.
